Hoofdstuk 2: Ons werk

TOOLS EN PLATFORMS

Wie zijn de mensen achter jouw producten? Hoe gaat het met hen? Bedrijven beantwoorden die vragen met Trace, een platform waarmee ze hun producten tot aan de boer traceren. Zei er iemand storytelling? Jazeker, ook dat! Op een interactieve pagina duiken consumenten in het verhaal achter hun product. Ultieme transparantie.

In het Living Wage Lab zoeken stakeholders uit de agrifood-sector samen naar oplossingen voor het betalen van een leefbaar loon in hun toeleveringsketens. Dat is iets dat een bedrijf niet alleen kan bereiken. Het Living Wage Lab brengt daarom iedereen samen: de overheid, vakbonden, de productietak, retailers, NGO’s, certificeerders en onderzoekers. Samen werken we aan oplossingen.

ALIGN is zo’n oplossing die mogelijk werd gemaakt door het Living Wage Lab. De tool helpt bedrijven als zij zichzelf de ambitie hebben gesteld om de mensen achter hun producten leefbare lonen en inkomens te betalen. ALIGN maakt een complex onderwerp begrijpelijk en biedt handvatten voor de stappen die gezet moeten worden. Het voornaamste doel: een complex onderwerp begrijpelijk maken en hulp bieden bij de stappen die nog gezet moeten worden. 

KENNIS DELEN

Bij Fairfood vinden we het belangrijk dat nieuwe ontwikkelingen en technologieën voor iedereen toegankelijk zijn. Dat begint bij weten wat er speelt. We zien onszelf daarom ook wel als kenniscentrum, en delen belangrijke ontwikkelingen met zowel consumenten als bedrijven die het verschil willen maken. In 2020 richten we ons daarbij op deze 4 thema’s:

Innovatie voor meer transparantie

In twee webinarseries verdiepten we ons in nieuwe innovaties voor meer transparantie, en in de toegevoegde waarde daarvan. In onze eerste webinarserie ooit ging onze blockchainspecialist Rafael da Costa Guimarães in gesprek met andere blockchainexperts, zoals Chris Georgen (Topl) en quantumresearcher Gideon Kruseman. Samen onderzochten ze een toekomst van ons eten waarin blockchain een centrale rol speelt.

Die interesse in blockchain was niet helemaal willekeurig. Zelf bouwden we hard aan onze tool Trace, die ook op blockchain is gebouwd. Omdat corona weinig anders toeliet, besloten we ook de lancering van Trace in een webinar te gieten. Het enthousiasme dat we bij die lancering zagen, was aanleiding voor een nieuwe webinarserie: Trace Talks. In die serie onderzoeken we trends en struikelblokken die relevant zijn als het aankomt op beter eten. Hoe ook de keurmerken het gebruik van nieuwe transparantietechnologieën onderzoeken bijvoorbeeld, of de dreiging van datakolonisatie. We verwelkomden daarbij gasten als Peter D’Angremond, directeur van Fairtrade Nederland, Sander Reuderink, destijds commercieel directeur van Trabocca, en Shiv Aggawal, CEO van MyEarth.ID. 

Fair tech
Er werd nog veel niet gezegd over de potentie van innovatie technologieën op het gebied van eerlijker eten. We volgen nieuwe ontwikkelingen daarom op de voet en delen inzichten, kansen en potentiële valkuilen. Dat deden we bijvoorbeeld samen Wageningen University & Research in het rapport A Chain of Possibilities, over de potentie van blockchain voor agri-food. Samen met CTA, the Technical Centre for Agricultural and Rural Co-operation, besloten we de veelbelovende technologie nog eens verder uit te pluizen. Dat leidde tot de publicatie van drie info sheets in 2020, waarin we de potentie van de technologie voor steeds een ander deel van de productieketens onderzochten: Small farmer, big data; Smart Supply Chains; and Restoring a Human Connection.

Strategische partnerschappen
We zien zelf ook in dat je eerlijk eten niet in je eentje waarmaakt. In het meest ideale geval heb je consumenten die iets geven om de mensen achter hun eten, overheden die in elk geval een zekere mate van maatschappelijk verantwoord ondernemen verlangen en bedrijven die goed samenwerken met alle partijen in hun ketens om samen eventuele problemen op te lossen.

Daarom zijn we blij met ons Living Wage Lab. In dat Lab brengen we overheden, retailers, merken, ngo’s en experts samen, en komen nieuwe initiatieven en samenwerkingen tot stand. In 2020 vierden we de 5e verjaardag van het Lab met een live uitzending. Daarin deelden we geleerde lessen, veelbelovende trends en spraken we onze dromen voor de toekomst uit. Daarvoor nodigden we een paar van de meest inspirerende sprekers uit ons netwerk uit: Noura Hanna, bestuurslid van de Global Living Wage Coalition; Jos Huber, senior beleidsadviseur bij het ministerie van Buitenlandse Zaken; Paula de Beer, expert op het gebied van leefbaar loon bij de Fair Wear Foundation en meer.

Verplichte due diligence
Bedrijven die aan hun duurzame ambities willen werken, zetten zichzelf nogal eens op een achterstand ten opzichte van prijsvechters. Duurzaamheid is niet goedkoop. Daarom hebben we wetgeving nodig die een minimumgrens stelt voor due diligence – gepaste zorgvuldigheid. Een eerlijke basis, waarop koplopers voort kunnen bouwen.

Daarom nemen we geregeld deel aan gesprekken en discussies die hierover gaan. We bezoeken evenementen om op de hoogte te blijven en delen onze standpunten als lid van het MVO Platform. De kennis en informatie die we daar opdoen, delen we in blogs en in onze nieuwsbrieven.

PROJECTEN

Aan de basis van ons dagelijkse werk, liggen de projecten die we aangaan met de private sector. We staan bedrijven bij als zij de problemen in hun ketens willen aanpakken, en hebben daarmee de grootste impact die we als ngo zouden kunnen hebben. Dit zijn de belangrijkste projecten waar we ons in 2020 mee bezig hebben gehouden:

Trabocca

Trabocca’s missie is eigenlijk heel simpel: armoedevrije koffie. De koffie-importeur zag daarbij het belang in van transparantie en traceerbaarheid in. In 2020 zijn ze daarom Trace gaan gebruiken, om het antwoord op hun ultieme vraag te vinden: verdienen de boeren achter hun koffie een leefbaar inkomen? De realiteit vandaag de dag: koffie uit Ethiopië die je van boon tot kopje kunt uitpluizen.

Trace is in dit project gebruikt om de leveringen van boeren en de bijbehorende betalingen te kunnen volgen. Ter plaatse werd laagdrempelig onderzoek gedaan om te bekijken wat de boeren betaald moeten krijgen om tot een leefbaar inkomen te komen. De eerste resultaten zijn Trabocca bevallen, maar ze zien vooral ook veel wat ze nog niet weten. In een vervolgproject, dat in 2021 wordt uitgerold, wordt daarom uitgebreid onderzoek gedaan naar dit leefbare inkomen.

Verstegen Spices & Sauces

In 2019 benaderde Verstegen Spices & Sauces ons voor een eerste transparantieproject. Toen gebruikte het familiebedrijf Trace om de toeleveringsketen van nootmuskaat uit Indonesië helemaal transparant te maken. Als consument weet je nu precies waar die nootmuskaat vandaan komt en welke boeren het produceerden. Belangrijker: je ziet het bewijs voor de beloften die Verstegen doet over kwaliteit en kunt zien of de boeren daadwerkelijk betaald werden. Aansluitend werd er bij de boeren onderzoek gedaan naar de hoogte van een leefbaar inkomen, zodat Verstegen gerichte ambities kan vaststellen voor sociale duurzaamheid.

+boeren die met Verstegen
werken, zijn nu aangesloten
bij Trace

In 2020 werkten we met Verstegen aan een follow-up, waarmee Trace ook gebruikt gaat worden voor andere kruiden en specerijen. We vroegen Marianne van Keep, directeur duurzaamheid bij Verstegen, naar de voorlopige interne impact van onze samenwerking:

“Bij Verstegen werken zo’n 500 mensen, allemaal met een eigen geweten en visie. Met een samenwerking als die van ons kan je een gedeelde stip op de horizon zetten. Individuele visies komen samen en vormen een grotere, collectieve visie. We hebben ons afgevraagd hoe we het hele bedrijf warm kunnen laten lopen voor een onderwerp als dit, en zijn toen interne webinars gaan organiseren. Daarnaast hebben we de CSR-ambassadeurs geïntroduceerd; collega’s die de leiding nemen op bepaalde duurzaamheidsonderwerpen. Wat ikzelf heel hoopvol vind, is dat ik nu zie dat we anders praten over de mensen aan het begin van de productketens. Nu we, dankzij Trace, weten wie zij zijn, begint ook sociale duurzaamheid weerklank te vinden bij collega’s. Als we een positieve impact willen hebben op de levens van de boeren, dan moeten we toch echt ook alle Verstegen-collega’s meekrijgen. Dat zie ik nu voor m’n eigen ogen gebeuren.”

Jumbo

Supermarktketen Jumbo wilde wel eens weten hoe het zit met hun mango’s. Na een eerste risico-analyse op het gebied van mensenrechten, bleek Ivoorkust een goed (of moeten we zeggen slecht?) startpunt; de kans op mensenrechtenschendingen bleek daar het grootst.

In 2019 en 2020 zijn we dieper in de productieketens van deze mango’s gedoken. Samen met Impact Institute hebben we gekeken naar de werkomstandigheden op de mangoplantages. Tijdens het oogstseizoen voerde Impact Institute een impactscan uit op twee plantages in Ivoorkust, waarna ze een methodologie opstelden voor verbetering, in lijn met de OECD Guiding Principles on Business and Human Rights. Natuurlijk zijn we enorm teleurgesteld om te horen dat de coronapandemie voor vertraging zorgt, nog eens versterkt door een korter dan gemiddeld oogstseizoen, maar we hopen dat de werkzaamheden in het nieuwe jaar weer worden opgepakt. Lees hier meer.

Total Produce

Als je groenten en fruit eet, dan heb je te maken met Total Produce. De producent en distributeur handelt in ruim 200 soorten groenten en fruit, en levert die aan retailers, wholesalers maar bijvoorbeeld ook restaurants in meer dan 20 landen.

Ze zien in dat je als groot bedrijf ook een grote verantwoordelijkheid hebt, en zijn daarom gaan onderzoeken hoe transparantie kan helpen bij de missie op meer maatschappelijk verantwoord te ondernemen. In 2019 en 2020 zijn we een samenwerking tussne Total Produce en Fairfood gaan onderzoeken. Het voornemen is om te beginnen met de citrusketen. Binnenkort hopen we een project te kunnen lanceren waarmee citrusboeren uit Zuid-Afrika meer zeggenschap krijgen in de keten.