Ontdek wie de mensen achter jouw eten zijn

Een blockchain is een gedistribueerd grootboek waarmee informatie door een community kan worden vastgelegd en gedeeld. In deze community onderhoudt elk lid zijn eigen kopie van de informatie en moeten alle leden elke update collectief valideren. Hierdoor heeft een netwerk een enkele bron van waarheid om mee te werken. Vergelijk het met een Google-spreadsheet, maar dan beter. Waarom? Omdat in een blockchain gegevens alleen kunnen worden toegevoegd volgens een bepaalde set regels die door het netwerk worden beheerst. Meer dan dat: als ze eenmaal zijn toegevoegd, kunnen de gegevens niet meer worden verwijderd en kan niemand ermee sjoemelen.

De data die geüpload wordt op Trace blijft altijd in handen van de gebruiker en wordt nooit zonder expliciete toestemming gebruikt of doorverkocht door Fairfood of andere partijen.

In de afgelopen twee jaar hebben wij het proces van een keten in kaart brengen, ketenspelers aanmelden en producten traceren volledig onder de loep genomen. Door steeds weer te testen en innoveren, hebben we dit proces zo makkelijk mogelijk gemaakt, zodat we Trace ook tegen een goede prijs beschikbaar kunnen maken voor wie er maar mee aan de slag wil – ook de bedrijven die nog niet weten waar hun producten vandaan komen. Toch is Trace bovenal een platform dat gemaakt is om een systeemverandering teweeg te brengen binnen voedselketens. Verandering zorgt voor frictie waardoor het correct implementeren van een degelijke oplossing altijd aandacht en energie zal kosten. Op deze vraag kunnen we geen eenduidig antwoord geven, maar neem vooral contact met ons op om een inschatting voor jouw ketens te maken.

Het garbage-in/garbage-out probleem is natuurlijk een echte uitdaging, ook voor Trace. Claimverificatie via Trace heeft drie vormen: zelfverificatie, systeemverificatie en verificatie door derden. Al deze verificatie methodes zijn gebaseerd op gegevensinvoer door gebruikers. Onjuiste gegevens kunnen worden ingevoerd, en Trace kan niet een of andere manier op magische wijze deze leugens opsporen. Trace verzamelt gegevens bij de bron, zodat supply chain partners hun eigen gegevens zo veel mogelijk kunnen invoeren en verifiëren, en slaat het decentraal op, zodat het niet meer later aangepast kan worden. Trace zet een grote stap voorwaarts uit de situatie waarin alle gegevens uit één bron komen en naar wil kunnen worden gewijzigd. In grote lijnen garandeert Trace niet noodzakelijkerwijs dat bepaalde claims waar zijn, maar geeft u toegang tot de gegevens, zodat u de mogelijkheid hebt om zelf te oordelen. 

Keurmerken hebben ontzettend goed werk gedaan en bij consumenten veel bewustzijn gecreëerd rondom sociale en economische duurzaamheid. Toch lopen keurmerken tegen grenzen aan. Ze zullen de eerste zijn om dat toe te geven. Een probleem met keurmerken is bijvoorbeeld dat ze maar één standaard bieden terwijl elk product en dus elke keten uniek is. Om dit complexe ecosysteem van mensen, activiteiten, processen en plaatsen samen te vatten als een binair antwoord – wel of niet eerlijk, wel of niet biologisch – is niet voldoende. Een volgende stap ligt in transparantie en traceerbaarheid – in verbonden ketens en ketenpartners die daarbinnen hun verantwoordelijkheid kunnen nemen. Verschillende keurmerken zijn hier op het moment ook naar aan het kijken. Trace is dus een volgende stap. Keurmerken kunt in de toekomst prima fungeren als partner op het Trace-platform.

Als een afspraak wordt gemaakt met de boer, wordt er rekening gehouden met prijs en kwaliteit. Het is belangrijk dat de boer een juiste prijs krijgt voor zijn oogst, daar hoort bij dat de prijs moet bijdragen aan een leefbaar inkomen. Daarbij is het belangrijk dat de rest van de keten de beloofde beste kwaliteit ontvangt in ruil voor de goede prijs. Deze 2 aspecten worden hieronder uitgelegd. 

De juiste prijs  

Met de juiste middelen kan de boer toegang krijgen tot relevante informatie, zoals verdere kwaliteitscontroles en prijsopbouw, waardoor hij zijn ondernemerschap kan uitbouwen. Dankzij het Trace platform kan er tweerichtingsverkeer ontstaan, zodat de boer kan leren van wat er elders in de keten gebeurt.  

De positie van de boer wordt tegelijkertijd verstevigd, doordat hij anoniem via een sms kan bevestigen of prijsafspraken zijn nagekomen. Andere spelers in de keten, waaronder de consument, zien met behulp van het scannen van de QR-code meteen als daar iets niet goed gaat. Op die manier krijgen boeren meer zeggenschap over hun product en positie. Als betaling niet of niet juist plaatsvindt, zien spelers verderop in de keten dat direct. Zo kun jij zien of de boer die jouw nootmuskaat heeft verbouwd een goede prijs ontvangen heeft.  

Beste kwaliteit 

Behalve de vraag of de boer de afgesproken prijs heeft ontvangen, wordt ook de verificatie van kwaliteits- en voedselveiligheidsclaims met de blockchain-technologie vastgelegd. In het Trace platform kunnen laboratoria en andere derde partijen worden toegevoegd zodat zij onafhankelijk de kwaliteit van producten kunnen verifiëren en vastleggen in de blockchain. Zo kan iedereen in de keten er zeker van zijn dat de kwaliteit naar behoren is, zonder dit zelf weer opnieuw te hoeven checken.  

Nee, boeren hebben niet per se een internetverbinding of smartphone nodig. Ook als ze alleen een simpele mobiele telefoon hebben, kunnen ze doormiddel van SMS deelnemen aan het platform. Een andere optie is dat een volgende proxy (bijvoorbeeld een coöperatie) namens hen informatie op Trace uploadt. In dat geval zou je bijvoorbeeld met vingerafdrukken kunnen werken om de veiligheid en echtheid van de data te kunnen waarborgen.

De data die je op Trace vindt, heeft verschillende checks doorstaan. Eerst is er de technische check – data die onjuist is ingevoerd (bijvoorbeeld een nummer in een naam) of die onmogelijk is (bijvoorbeeld 200 kilo gedroogde koffiebonen als resultaat van 100 kilo koffiebessen) worden eruit gefilterd. Vervolgens wordt de data geverifieerd door de invoerder, het systeem of een derde partij – afhankelijk van de data en wensen omtrent bijvoorbeeld een bepaalde productclaim.

De verschillende transacties worden idealiter kort nadat ze plaatsvonden gelogd. In de praktijk betekent dit dat de volgende partner in de keten (bijvoorbeeld het wasstation dat koffiebonen van een boer afneemt) de transacties in het systeem uploadt. Dit kan bijvoorbeeld met een Excel-sheet.

Zeker. Doorgaans zien we dat producten die traceerbaar zijn 1-12 procent in prijs stijgen en dat consumenten daar geen enkele moeite mee hebben. Research wees eerder uit dat 75 procent van de consumenten meer transparantie eist omtrent de producten die zij kopen. Een vergelijkbaar percentage zegt niet blind te vertrouwen op de beloften die merken doen. Wij denken uiteraard graag met je mee over hoe je dit bedrag in de zak van de mensen aan het begin van de keten krijgt.

Zeker. Onze partner Trabocca gebruikt Trace bijvoorbeeld om een van hun blends te traceren – een koffieproduct dat z’n oorsprong heeft in landen als Colombië, Ethiopië en Kenia. We kunnen je uiteraard meer vertellen in een persoonlijke demo.

Trace is geen handelsplatform, maar kan wel geïntegreerd worden met platformen die dat wel zijn. We onderhouden actief contact met een aantal direct trade-platformen die volgens ons een goed verhaal hebben en adviseren je graag als je op zoek bent naar een goede partner.

De ingrediënten van ons eten reizen duizenden kilometers tot ze op ons bord belanden. De ketens zijn lang en ingewikkeld en daardoor niet altijd even inzichtelijk. Blockchaintechnologie kan transparantie bieden en ervoor zorgen dat vastgelegde data nier meer kan worden aangepast en in de handen blijft van de gebruiker. Hierdoor biedt blockchain een eerlijk platform om data over uit te wisselen binnen een waardeketen met vaak concurrerende spelers. En dat zorgt er uiteindelijk weer voor dat de mensen achter ons eten voor het eerst weer een gezicht kunnen krijgen. Hierdoor ontstaat een open voedselvoorzieningsketen, van boer tot consument. Zowel de boer als de consument krijgt toegang tot belangrijke informatie. 

De boer krijgt zicht op verdere verwerking van zijn/haar product, zoals het kwaliteitslabel wat daar in een later stadium aan wordt toegekend. Daarnaast bevestigt de nootmuskaatboer bijvoorbeeld dat hij voor een bepaalde hoeveelheid en type kwaliteit een bepaalde prijs heeft gekregen. De consument kan precies zien waar het product vandaan komt, maar ook of duurzaamheids- en kwaliteitsbeloftes worden nagekomen. Het voordeel is namelijk dat duurzaamheids- en kwaliteitseisen op de blockchain geborgd kunnen worden. 

De grootste uitdaging is absoluut het verzamelen van data. We proberen dit proces glad te strijken door Trace te integreren met bestaande datasystemen en door het mogelijk te maken data in bulk te uploaden – bijvoorbeeld in de vorm van een simpele Excel-sheet. Als je deze praktische uitdaging de baas bent, is het belangrijk dat je de gebruikers van het platform goed instrueert. Wij hebben in het verleden bijvoorbeeld korte trainingen gegeven. Na de gebruikelijke start-upfase blijkt Trace bijzonder gebruiksvriendelijk en makkelijk te integreren in bestaande werkprocessen.